Wyłudzenie odszkodowania, oszustwo ubezpieczeniowe - jak są wykrywane?

Podobno sam Reymont wyłudził odszkodowanie równe 38 500 rubli za wypadek na kolei rosyjskiej, w której złamał dwa żebra. Sfałszowanie notatki lekarskiej przez znajomego lekarza, na podstawie której pisarz miał złamanych 12 żeber oraz inne liczne kontuzje ciała, powodujące niezdolność do pracy umysłowej, pozwoliło mu na uzyskanie ogromnego świadczenia. W ówczesnych czasach mógłby za nie nabyć kilkanaście warszawskich kamienic.

Według danych opublikowanych przez Polską Izbę Ubezpieczeniową za 2021 rok, w tym okresie wykryto ponad 25 tys. przypadków wyłudzeń odszkodowań i świadczeń ubezpieczeniowych. Średnia wysokość wyłudzonego odszkodowania z tytułu ubezpieczenia OC wyniosła 36 tys. zł, co łącznie daje 408 mln tylko w sektorze ubezpieczeń majątkowych. Jak działają oszuści i w jaki sposób są demaskowani?[1]

Kiedy mamy do czynienia z oszustwem ubezpieczeniowym?

Oszustwa ubezpieczeniowe pojawiają się na wielu różnych etapach. Pierwszym z nich jest niewątpliwie moment składania wniosku i podawania w nim informacji odbiegających od faktycznego stanu rzeczy. Mogą one dotyczyć: stanu zdrowia w przypadku polis na życie, miejsca parkowania pojazdu w nocy, albo tego, czy auto będzie użytkowane przez młodych kierowców.

Podawanie fałszywych danych przy zawieraniu umów OC

Polisa OC jest najczęściej zawieranym na polskim rynku ubezpieczeniem. Najczęściej to właśnie w nim dopuszczamy się nadużyć i oszustw w celu obniżenia płaconej składki. OC traktujemy cały czas, jako konieczny podatek, z którego i tak nic dla siebie nie mamy. Czego zatem dotyczą nadużycia? Najczęściej rozmijamy się z prawdą, podczas podawania; czy pojazdem będą poruszać się młodzi kierowcy (za co towarzystwa naliczają przecież zwyżki), ile w ciągu roku kilometrów wykonujemy pojazdem i czy wyjeżdżamy nim poza granicę kraju.

Kup ubezpieczenie taniej z Punktą!

Kalkulator OC/AC

Co grozi za wyłudzenie odszkodowania?

Warto pamiętać, że każdego typu oszustwo ubezpieczeniowe podlega karze zgodnie z kodeksem karnym i to nie byle jakiej! Przestępstwa tego typu podlegają karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do nawet 5 lat!

Art. 298. [Wyłudzenie odszkodowania]
§ 1. Kto, w celu uzyskania odszkodowania z tytułu umowy ubezpieczenia, powoduje zdarzenie będące podstawą do wypłaty takiego odszkodowania, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 2. Nie podlega karze, kto przed wszczęciem postępowania karnego dobrowolnie zapobiegł wypłacie odszkodowania.

Jak ubezpieczyciele starają się zapobiegać nadużyciom?

W ustawie o ubezpieczeniach obowiązkowych UFG i PBUK od 11 lutego 2012 r. znajduje się przepis oznaczony, jako art. 8a. Według niego, jeżeli ubezpieczający nie poda zakładowi ubezpieczeń znanych sobie okoliczności, o które zakład zapytywał przed zawarciem umowy OC i które pociągać będą za sobą istotną zmianę prawdopodobieństwa wypadku ubezpieczeniowego, zakład ubezpieczeń będzie miał prawo żądać odpowiedniej zmiany wysokości składki ubezpieczeniowej. Przykładowo: jeżeli w składanym wniosku o OC nie zgłosimy młodego kierowcy, a ten spowoduje wypadek, ubezpieczyciel będzie mógł żądać od ubezpieczonego dopłacenia takiej kwoty za polisę, która uwzględniałaby użytkowanie auta przez młodego kierowcę.

Czytaj także: Baza danych Zdarzeń i Szkód – koniec z wyłudzaniem odszkodowań

Podawanie fałszywych danych

W przypadku dobrowolnych umów komunikacyjnych (np. autocasco), nasze nadużycia dotyczą podobnych kwestii. Często rozmijamy się z prawdą, jeśli chodzi o wskazanie tego, gdzie parkujemy pojazd w nocy. Jak ubezpieczyciele odnoszą się do tych nieścisłości? Jeśli chodzi o zniżki i przebieg szkodowości dokładnie tak samo, jak w przypadku umów OC. W sytuacji, gdy towarzystwo udowodni nieścisłości w składanym wniosku, może rozwiązać umowę ubezpieczenia, a w przypadku zgłoszenia szkody – odmówić wypłaty odszkodowania.

Umowy ubezpieczenia zdrowotnego na celowniku oszustów

Z prawdą dość często rozmijamy się również, zawierając umowy ubezpieczenia zdrowotnego. Często we wnioskach w polisach zdrowotnych zapominamy wspomnieć o tym, że jesteśmy palaczami, leczymy się na choroby przewlekłe, czy też w ostatnim czasie przechodziliśmy hospitalizację. Niestety nasza „skleroza” w tych przypadkach ma krótkie nogi. Bardzo często TU przed podpisaniem umowy poprosi Cię o dokumentację medyczną, w której uwzględnione będą wszystkie zapomniane przez Ciebie niedyspozycje.

Jeśli zawarcie umowy ubezpieczenia zdrowotnego nie wymaga weryfikacji wniosku ze strony lekarza, pamiętaj o tym, że masz do czynienia z ubezpieczeniem dobrowolnym i ubezpieczyciel może z tego powodu wypowiedzieć Ci polisę, bądź odmówić realizacji usług czy wypłaty świadczenia. Takie zachowanie towarzystwa zgodne jest z OWU, które otrzymujesz do zawartej umowy ubezpieczenia. Podobnie rzecz ma się z ubezpieczeniami majątkowymi.

Jak działają oszuści?

W styczniu Prokuratura Regionalna w Gdańsku poinformowała o postawieniu zarzutów 49 osobom, które oskarżono o udział w procederze oszustwa ubezpieczeniowego. Akt oskarżenia, który trafił do sądu, obejmuje proceder, na którym przestępcy mieli wzbogacić się o przeszło 3,5 mln zł. W tym przypadku główny podejrzany został oskarżony m.in. o zgłaszanie fikcyjnych kolizji oraz kradzieży pojazdów.[2]

Osoby, które zgodziły się wziąć udział w procederze, rejestrowały na siebie dane luksusowych samochodów, by następnie zgłaszać kolizje z ich udziałem. Po kilku takich zdarzeniach oszuści wnosili o kradzieży auta, co owocowało kolejnym odszkodowaniem. W praktyce jednak osoby, które były rzekomymi właścicielami, w rzeczywistości w ogóle nie widziały samochodów, a ich sytuacja materialna raczej nie pozwalała im na zakup nowego mercedesa.

Najczęstsze sposoby na wyłudzenie odszkodowania

Oszuści działający na mniejszą skalę, próbowali ukryć przestępstwa, które zazwyczaj wpisują się w definicję wyłudzenia odszkodowania. Chodzi tu o takie procedery, jak:

• celowe spowodowanie kolizji samochodowej,
• podawanie nieprawdziwych informacji policji oraz towarzystwom ubezpieczeniowym w celu zyskania statusu osoby poszkodowanej,
• zatajanie kluczowych informacji, które mogą wpłynąć na przyznanie prawa do odszkodowania.

Czytaj także: 7 sposobów na wyłudzenie odszkodowania z OC i AC

Uważaj na „myśliwych”!

Niektórzy wyspecjalizowali się w tego typu oszustwach i w środowisku zyskali miano „myśliwych”. Chodzi np. o kierowców, którzy celowo jeżdżą w miejscach, gdzie inni uczestnicy ruchu drogowego często się mylą, co skutkuje spowodowaniem kolizji. Takich miejsc, zwłaszcza w miastach, nie brakuje i nawet policja ma wówczas problem z jednoznacznym orzeczeniem o winie.

Często są to po prostu groźne zachowania, jak nagła zmiana pasu czy niespodziewane hamowanie, które chociaż niebezpieczne, nie stanowi złamania prawa. Powszechną praktyką jest również tzw. pozorne ustąpienie pierwszeństwa przejazdu. Kierowca jadący drogą z pierwszeństwem przejazdu daje znak światłami lub gestem, aby przepuścić auto wyjeżdżające z drogi podporządkowanej. Zamiast jednak zachować odstęp i umożliwić przejazd, oszust przyspiesza i doprowadza do kolizji. Potem w swojej wersji wydarzeń wyłudzacz wypiera się uprzejmego gestu na drodze i obwinia drugiego uczestnika zdarzenia o wymuszenie pierwszeństwa.

Kup ochronę OC/AC taniej!

Dlaczego wyłudzenia odszkodowania są niekorzystne dla wszystkich?

Patologiczne zjawisko, jakim są wyłudzenia w celu uzyskania odszkodowania, nie dotyczą wyłącznie osób, które padły ofiarą oszustów. Zamiast wykorzystać przysługujące im odszkodowanie, same tracą zniżki na OC i na własną rękę muszą naprawić swoje auto.

Oszustwa ubezpieczeniowe zataczają znacznie szersze kręgi, gdyż konsekwencje prób wyłudzenia odszkodowań ponoszą także inni kierowcy. Jeżeli wyłudzenia odszkodowania są częstsze, wzrastają wydatki firm ubezpieczeniowych. Ostatecznie więc za przestępstwa płacą wszyscy właściciele samochodów, którym podnoszone są składki za OC.

Doskonale pokazał to kryzysy w branży motoryzacyjnej. Inflacja sprawiła, że ceny części samochodowych podrożały, a ich dostępność zmalała. W efekcie od początku roku ceny polis OC systematycznie rosną. Jeśli wymuszanie odszkodowania będzie kolejnym czynnikiem zwiększającym wydatki towarzystw ubezpieczeniowych, kierowców czekają kolejne podwyżki.

Sprawdź aktualne ceny OC: Najtańsze OC  ▷ Comiesięczny ranking ubezpieczeń

Jak towarzystwa ubezpieczeniowe walczą z nieuczciwymi klientami?

Aby zmniejszyć procent nieuczciwych klientów, TU od lat współpracują z policją, zatrudniają detektywów czy analityków, których zadaniem jest wyłapywanie prawidłowości sytuacji związanych z nieuczciwym zachowaniem klientów. Praca i metody pracowników tego sektora są objęte tajemnicą ze względu na specyfikę wykonywanych czynności.

Gdzie zgłosić wyłudzenie odszkodowania?

Skoro wiadomo już, że wyłudzenia odszkodowania to plaga, która odbija się na innych uczestnikach ruchu, warto wiedzieć, gdzie zgłaszać podobne zachowania. Na co dzień przydatne może się okazać użycie kamerki samochodowej. Wówczas dysponujemy nagraniem, które obiektywnie ukazuje zachowania oszustów.

Gdzie udać się z takim nagraniem lub w sytuacji, kiedy jesteśmy świadkami nieuczciwego zachowania? Najlepiej skierować się zarówno na policję, jak i do towarzystwa ubezpieczeniowego. Warto zaznaczyć, że w wielu przypadkach ważną rolę odgrywa czas. Im szybciej zdecydujemy się działać, tym większe prawdopodobieństwo, że oszusta uda się zdemaskować i ukarać.

Być może nasze działanie sprawi, że przynajmniej jeden nieuczciwy kierowca zaprzestanie wymuszeń. Niestety, jak pokazuje przykład z Pomorza, być może padliśmy ofiarą zorganizowanej grupy. Jej wykrycie i ukaranie może wydatnie przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa na drogach i zatrzymania podwyżek składek za OC.