Kiedy ubezpieczenie od pożaru nie zadziała?

Drapacz chmur w płomieniach – konsekwencje pożaru w Dubaju

W wigilię Nowego Roku 2016 zgodnie z tradycją zapłonęły sztuczne ognie na całym świecie. Niestety tej nocy w centrum Dubaju – miasta znanego z nowatorskich inwestycji i imponujących drapaczy chmur – niebo rozjarzyło się nie tylko żarem sylwestrowych fajerwerków. Pożar strawił elewację 63-piętrowego luksusowego Hotelu Address, znajdującego się w samym centrum noworocznej fety.

Nie ustalono jeszcze, co stało się punktem zapalnym, wiadomo natomiast, że do rozprzestrzenienia się ognia przyczyniła się zewnętrzna konstrukcja budynku. Okazuje się, że przy budowie elewacji większości wież powstałych w Dubaju przed 2012 rokiem używano materiałów nieklasyfikowanych pod względem odporności na ogień. Panele zewnętrzne, których jednym z budulców jest aluminium, są prawdopodobnie odpowiedzialne za niejeden pożar w Dubaju. W świetle ostatnich wydarzeń pojawiły się nie tylko pytania o bezpieczeństwo mieszkańców, ale także o konsekwencje prawne pożaru. Do rozprzestrzenienia się ognia przyczyniła się wada konstrukcyjna, co mogłoby być dla ubezpieczyciela podstawą do odmowy wypłaty odszkodowania, ale jednocześnie budynek został zaprojektowany i wykonany zgodnie z obowiązującymi regulacjami. Serwis The National, który opisuje okoliczności i konsekwencje pożaru Hotelu Address, spekuluje, że batalia ubezpieczeniowa odegra się na wielu szczeblach. Właściciel powierzchni użytkowej lub mieszkalnej pociągnie do odpowiedzialności dewelopera, deweloper wykonawcę, wykonawca autora projektu, autor projektu producenta materiałów, a wszyscy zaangażowani chwycą za telefony, żeby zadzwonić do swoich ubezpieczycieli.

Pożar Hotelu Address wzbudził także wątpliwości wśród właścicieli mieszkań usytuowanych w strzelistych wieżach Dubaju, którzy postanowili odkurzyć swoje umowy i sprawdzić, kto odpowiada za szkody powstałe w mieszkaniach wskutek pożaru całego budynku.

Dlaczego powinny nas obchodzić pożary, które miały miejsce na drugim końcu świata? Oprócz zwykłej, ludzkiej empatii wchodzi w grę także inna przyczyna – dyskusje, które zrodził pożar w Dubaju nie są wcale dalekie od problemów z naszego własnego, polskiego ogródka. Warto wiedzieć, w jakich sytuacjach ubezpieczyciel może odmówić wypłaty odszkodowania z tytułu ubezpieczenia nieruchomości od pożaru i innych zdarzeń losowych i czy właściciele budynków, w których wykorzystano łatwopalny budulec, muszą się liczyć z koniecznością zapłacenia wyższej składki. Warto też zastanowić się kto odpowiada za szkody powstałe w lokalu gdy pożarowi ulegnie cały budynek – spółdzielnia lub wspólnota mieszkaniowa czy właściciel mieszkania, z którego wydostał się ogień?

Wady konstrukcyjne budynku a ubezpieczenie od pożaru

Za gapiostwo się płaci, zwłaszcza w ubezpieczeniach. Zaniedbanie ze strony poszkodowanego zawsze będzie stanowiło podstawę do odmowy wypłaty odszkodowania. Decydując się na ubezpieczenie nieruchomości od pożaru (które wykupujemy się zazwyczaj w podstawowym zakresie każdej polisy mieszkaniowej), warto zapoznać z ograniczeniami i wyłączeniami odpowiedzialności zawartymi w ogólnych warunkach umowy. Towarzystwa ubezpieczeniowe zazwyczaj zastrzegają sobie prawo do odmowy wypłaty odszkodowania jeśli pożar nastąpił na skutek błędów zaistniałych w fazie projektu, konstrukcji lub wykonania budynku lub jeśli użyto wadliwych materiałów. Ponadto właściciel musi zadbać o to, żeby nieruchomość była postawiona i eksploatowana zgodnie z obowiązującym prawem budowlanym i przepisami przeciwpożarowymi, a także pamiętać o dokonywaniu regularnych przeglądów i konserwacji. Tak też czytamy między innymi w OWU Avivy (Ubezpieczenie Mieszkań i Domów „W domu”, pakiet standard), która nie wypłaci odszkodowania, jeśli szkoda powstała:

To samo dotyczy szczelności instalacji gazowych czy też stanu technicznego instalacji elektrycznych (Link 4 w ogólnych warunkach ubezpieczenia Dom dodatkowo zastrzega, że nie odpowiada za szkody powstałe na skutek przepięcia w instalacjach podziemnych oraz urządzeniach i instalacjach, których zużycie w dniu zdarzenia przekraczało 80%).

Ukryte wady konstrukcyjne budynku lub jego elementów mogą stać się zarzewiem konfliktu z ubezpieczycielem. Za przykład może posłużyć wyrok Sądu Okręgowego we Wrocławiu z 27 kwietnia 2015 roku. Poszkodowany pozwał ubezpieczyciela, który odmówił wypłaty odszkodowania na pokrycie szkód spowodowanych pożarem domu jednorodzinnego. Pozwane towarzystwo udowodniło, że do tragedii doszło z powodu wady konstrukcyjnej budynku – do zainicjowania pożaru doszło w miejscu, w którym nieszczelny przewód kominowy przylegał do drewnianej belki stropowej.

W 2014 roku straż pożarna zarejestrowała 251 pożarów, których przypuszczalną przyczyną były wady konstrukcji budowlanych oraz 427 interwencji, w których przyczyną zaprószenia ognia była nieprawidłowa eksploatacja konstrukcji budowlanych (dane statystyczne KG PSP). Wypadki tego typu zdarzają się na tyle często, że warto dokładnie przyjrzeć się warunkom umowy ubezpieczenia.

Czytaj także: Ubezpieczenie domu – polisa nie tylko „pod kredyt”

Zwyżki za palną konstrukcję budynku?

Należy pamiętać także o tym, że niektóre towarzystwa ubezpieczeniowe każą płacić wyższe składki w przypadku palnej konstrukcji budynku (na przykładzie Ergo Hestia, OWU Mieszkań i Domów Jednorodzinnych):

Z taką przeszkodą będą borykać się zwłaszcza właściciele drewnianych domów. Zwyżki jednak często da się uniknąć na przykład poprzez zakonserwowanie konstrukcji odpowiednim środkiem, który zmniejsza właściwości palne drewna.

Za jakie szkody odpowie spółdzielnia mieszkaniowa?

Świeżo upieczony nabywca mieszkania w bloku powinien jak najszybciej zaopatrzyć się w polisę, która ochroni jego mienie na wypadek pożaru lub innych zdarzeń losowych. Ubezpieczenie nieruchomości zakupione przez spółdzielnię mieszkaniową obejmuje bowiem jedynie szkody powstałe we wspólnych częściach budynku (np. klatki schodowe). Jeśli uszkodzeniu lub zniszczeniu ulegnie mienie poszczególnych mieszkańców, zastosowanie będzie miała jedynie indywidualna polisa mieszkaniowa. Jedyną sytuacją, w której lokator może domagać się odszkodowania, jest powstanie szkody z winy zarządców budynku. Właściciel uszkodzonego mienia może się wtedy domagać wypłaty odszkodowania z OC spółdzielni mieszkaniowej.

Czytaj także: Ubezpieczenie domu w budowie – na co zwracać uwagę przy jego wyborze?