10 rzeczy, których nie wiesz o swoich oponach

O oponach najczęściej przypominamy sobie dopiero przy okazji sezonowej zmiany. To za rzadko, zważywszy na fakt, że wraz z hamulcami, układem kierowniczym i zawieszeniem mają największy wpływ na nasze bezpieczeństwo podczas jazdy.

Ich konstrukcja tylko pozornie nie zmieniła się na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat. Obecne opony to bardzo zaawansowane części, do których produkcji wykorzystuje się około 200 różnych materiałów, jak np. sztuczny jedwab czy stal. Mimo to, są one bardzo wrażliwe na użytkowanie niezgodne z instrukcją obsługi. Jak zatem się z nimi obchodzić, aby cieszyć się ich sprawnością jak najdłużej?

1. Kiedy zmieniać na zimowe, a kiedy na letnie?

Każdego roku scenariusz jest niemal zawsze taki sam – pierwsze opady śniegu skutkują natychmiastową kolejką u wulkanizatorów. Po kilku miesiącach, gdy biały puch zamienia się w kałuże, kierowcy znów szturmują zakłady zajmujące się wymianą opon. Pamiętaj jednak, by nie sugerować się wyłącznie obecnością śniegu lub jego brakiem.

Kluczową kwestią jest temperatura powietrza. W przypadku zmiany na “zimówki” zaczekaj do momentu, aż na dobre spadnie poniżej 7 stopni Celsjusza. To właśnie wtedy warto założyć opony zimowe. Warto nawet pomimo braku śniegu na ulicach. Spokojnie, jeśli na kilka dni temperatura powietrza wzrośnie do np. 10 czy nawet 15 stopni, poziom bezpieczeństwa jazdy na oponie zimowej nie zmniejszy się.

Nie musisz się także martwić o szybsze zużycie swojego ogumienia. – Jazda na oponach zimowych przy temperaturze do ok. 15 stopni Celsjusza ma tylko minimalny wpływ na skrócenie ich żywotności. Zwłaszcza w okresie przejściowym, czyli późną jesienią oraz wczesną wiosną, gdy wahania temperatur zdarzają się często – tłumaczy Przemysław Basiak, mechanik serwisu PS Garage.pl.

A co z oponami letnimi? Analogicznie jak w przypadku zimowego ogumienia, warto je założyć dopiero wtedy, gdy temperatura na zewnątrz przekroczy 7 stopni. – Lepiej jednak nie spieszyć się z podjęciem takiej decyzji. W ostatnich latach niejednokrotnie miały miejsce sytuacje, kiedy po kilku ciepłych dniach następowało załamanie pogody i ponownie spadał śnieg, zaś temperatura spadała poniżej 0 – radzi Przemysław Basiak. A nie musimy chyba tłumaczyć, jaką skuteczność mają letnie opony na śniegu…

2. Jak przechowywać

Gdy już zmienisz swoje opony na letnie bądź zimowe, musisz przechować gdzieś drugi komplet. To „gdzieś” jest bardzo ważne. Najkorzystniej jest je przechowywać w suchym pomieszczeniu o stałej temperaturze (między 10 a 20 stopni Celsjusza). Unikaj także wystawiania opon na światło słoneczne. Odradzamy więc wilgotne piwnice czy balkony.

Opony nie powinny także znajdować się w pobliżu źródła ciepła, czyli np. grzejników lub pieców. Postaraj się też, by nie znajdowały się one bezpośrednio na zimnym betonie, lecz izolowanym podłożu.

Wbrew pozorom, ogromne znaczenie ma również sposób ich ustawienia. Jeśli przechowujesz same opony, powinny one stać pionowo i warto co jakiś czas je obrócić. Unikaj wieszania ich na hakach lub układania w stosy. W przeciwnym razie mogą się one odkształcić i w skrajnym przypadku nie nadawać do dalszej jazdy.

Sytuacja wygląda odwrotnie, gdy przechowujesz komplet kół, a więc opon założonych już na felgi. Tutaj dopuszcza się układanie ich w stos jedno na drugim, jak również korzystanie ze specjalnych uchwytów lub haków. Dobrym rozwiązaniem jest specjalny stojak do ich przechowywania. Koła do samochodów osobowych warto przechowywać napompowane wyższym ciśnieniem niż są użytkowane w sezonie (około 3-3,2 bar) co zapobiegnie ich odkształceniu.

3. Jakie ciśnienie?

Na to pytanie nie ma jednej odpowiedzi, gdyż dla każdego samochodu producent zaleca indywidualne wartości ciśnienia. – Informacje na ten temat można odnaleźć np. pod klapką wlewu paliwa lub w instrukcji obsługi. Zaleca się, by kontrolować je średnio 2 razy w miesiącu. Niewiele osób pamięta także o tym, by dostosować ciśnienie do obciążenia pojazdu – radzi Przemysław Basiak. No dobrze, tylko po co?

Właściwe ciśnienie w oponach to przede wszystkim większe bezpieczeństwo. Dla przykładu, auto ze zbyt niskim ciśnieniem w oponach ma dłuższą drogę hamowania, nawet o 4-5 metrów od takiego samego pojazdu z oponami napompowanymi zgodnie z zaleceniami producenta. Te kilka metrów może uratować życie.

Ponadto, jazda ze zbyt niskim ciśnieniem w oponach skraca ich żywotność oraz zwiększa zużycie paliwa. Nie dbasz o właściwe ciśnienie w oponach? Narażasz siebie i innych na niebezpieczeństwo, a swój portfel na większe wydatki.

4. Jak sprawdzić poziom zużycia opon

Aby to zrobić, nie trzeba być specjalistą. Bieżnik opon letnich lub zimowych posiada różnego rodzaju rowki, służące głównie do odprowadzania wody. Na ich dnie występują małe wypukłości. To tzw. znaczniki zużycia. Jeżeli powierzchnia bieżnika jest na tym samym poziomie co znacznik, taka opona nie nadaje się już do dalszej jazdy. – Zgodnie z przepisami kodeksu drogowego, głębokość bieżnika nie może być mniejsza, niż 1,6 mm. Jednak już przy 4 mm takie opony mają znacznie gorszą przyczepność na mokrym podłożu. Dlatego nie warto czekać, aż opony będą całkowicie zużyte – wyjaśnia Przemysław Basiak.

Ale zużycie wynikające z jazdy to jedno. Osobną kwestią jest też wiek ogumienia. Opony to nie produkt spożywczy i nie mają konkretnego terminu ważności. Niemniej jednak producenci zalecają, by nie używać opon starszych niż 6-7 lat. Pod wpływem warunków atmosferycznych guma twardnieje i parcieje, z czasem tracąc swoje właściwości.

5. Nowe czy używane?

To pytanie, które zadaje sobie wielu kierowców. Zdecydowanie bezpieczniejszą opcją jest zakup nowego ogumienia, które posiada gwarancję producenta. Niestety, jest to także spory wydatek. Komplet czterech nowych, markowych opon dla przeciętnego auta to koszt minimum 1000-1200 zł.

Tymczasem ceny “używek” zachęcają. Często cztery opony możesz kupić w cenie jednej nowej. Musisz jednak zdawać sobie sprawę, że taka transakcja to zawsze ryzyko. Zakup ogumienia z drugiej lub nawet trzeciej ręki traktuj jako ostateczność, a przed podjęciem decyzji obejrzyj je dokładnie.

6. A może bieżnikowane

Kolejnym sposobem na oszczędności jest zakup opon bieżnikowanych, czyli regenerowanych. W uproszczeniu, proces ten polega na usunięciu starego bieżnika i doklejeniu w jego miejsce nowego. W Polsce istnieje bardzo wiele firm, które zajmują się produkcją regenerowanych opon. Koszt kompletu takiego ogumienia jest znacznie niższy niż w przypadku nowych opon i zaczyna się już od około 380 zł (w przypadku mniejszych rozmiarów).

Choć wyglądają one jak nowe, to w rzeczywistości takie nie są. Choć producenci regenerowanych opon bardzo dbają o stan używanego ogumienia wykorzystywanego do produkcji, to nie są w stanie wychwycić wszystkich niedoskonałości. Istnieje więc ryzyko np. pęknięcia takiej opony. Podobnie jak w przypadku opon używanych, radzimy, by traktować taki zakup jako ostateczność.

7. Jaki rozmiar

Gdy już podejmiesz decyzję o zakupie nowego kompletu opon, musisz wybrać te o właściwym rozmiarze. Więc S, M, L czy XL? Nie, doświadczenie ze sklepów z odzieżą na nic się tutaj nie zda. Przykładowy rozmiar opony to 195/65/15. Ale co to wszystko oznacza?

195 – to szerokość opony wyrażona w milimetrach

65 – to profil opony, czyli stosunek wysokości opony do przekroju szerokości wyrażony w %. Im mniejszy profil, tym niższa opona.

15 – średnica obręczy koła wyrażona w calach.

Najlepiej jest kupować opony w rozmiarze, jaki dla naszego auta przewidział jego producent. Dopuszczalne są jednak pewne odstępstwa. – Miłośnicy tuningu mogą zastosować niższą, lecz szerszą oponę. Z pewnością poprawi to efekt wizualny. Należy jednak pamiętać, że im niższa opona, tym jest ona twardsza i obniża też komfort jazdy. Ważne, aby zmieścić się w tolerancji obwodu całkowitego koła, która wynosi +/- 2% – radzi Przemysław Basiak. Przykładowo, zamiast opon w rozmiarze 185/60/15, możesz zastosować ogumienie 195/55/15 (średnica jest mniejsza o ok. 1,3%).

8. Indeksy prędkości i nośności

Indeks prędkości to nic innego jak informacja, z jaką maksymalną prędkością możemy poruszać się na konkretnym ogumieniu. Jazda z wyższą prędkością może doprowadzić do uszkodzenia opony, a w konsekwencji – także do wypadku. Indeks ten odnajdziesz na ściance bocznej opony, tuż przy rozmiarze. Poszczególne prędkości przypisane są do liter alfabetu. 

Z kolei indeks nośności to maksymalne obciążenie, jakie może być przenoszone przez oponę. Także znajduje się on na ściance bocznej opony, jednak jest opisywany za pomocą dwóch lub trzech cyfr. Nie wiesz, jaki indeks nośności dobrać do swojego auta? Przyjmijmy, że interesuje Cię opona o indeksie 91 (nośność 615 kg). Przemnóż to przez liczbę kół w samochodzie (nie licz zapasowego). Otrzymana wartość (2460 kg) powinna być większa, niż maksymalna masa całkowita Twojego pojazdu. Nie wiesz, ile ona wynosi? Sprawdź w dowodzie rejestracyjnym, pole F1.

9. Etykiety na oponach

Od 2014 roku każda nowa opona sprzedawana na terenie Unii Europejskiej musi być oznaczona odpowiednią etykietą. Podobne są stosowane na sprzęcie RTV/AGD. Dzięki nim, możemy się dowiedzieć o:

• długości hamowania na mokrej nawierzchni,
• wpływie na zużycie paliwa
• hałasie generowanym podczas toczenia

W dwóch pierwszych przypadkach opony podzielono na klasy A-G. Najlepsze parametry oznaczane są literą “A”, a najgorsze “G”. Z kolei hałas wyrażony jest w liczbie decybeli, im mniejsza wartość, tym opona jest cichsza.

10. Run flat, czyli o przebitych oponach

Przebita opona podczas jazdy, zwłaszcza gdy wybieramy się na wakacje z rodziną, potrafi przysporzyć sporo problemów. Z reguły bagażnik mamy załadowany po sufit walizkami, a koło zapasowe znajduje się dopiero na samym jego dnie. Są jednak opony, które pomimo przebicia nie muszą być wymienione na zapasowe.

To opony typu run flat. – Takie ogumienie charakteryzuje się tym, że zachowuje sztywność nawet wtedy, gdy ucieknie z niego powietrze. Ma dużo twardsze ścianki boczne, przez co jazda na takich oponach jest mniej komfortowa. W razie przebicia pozwala jednak na dalszą jazdę z prędkością do 80 km/h na dystansie do około 80 kilometrów (w zależności od modelu opony). Powinno więc wystarczyć na dojazd do najbliższego wulkanizatora – wyjaśnia Przemysław Basiak.

Niestety, opony te mają także wady. Po przejechaniu wspomnianych 80 km bez powietrza, opona ta nie nadaje się już nawet do naprawy, zaś ceny takiego ogumienia są wyższe, niż w przypadku standardowych opon.

Pod żadnym pozorem nie próbuj jazdy na oponie, która została przebita i zeszło z niej powietrze! Nie tylko jest to skrajnie niebezpieczne, lecz także może całkowicie zniszczyć ogumienie. A jakie uszkodzenia można jeszcze naprawiać?

Przede wszystkim takie, które powstały na bieżniku opony. Jeśli pęknięciu lub przebiciu uległa ścianka boczna, taka opona nie nadaje się już do użytku. Ponadto, otwór przez który ucieka powietrze nie może mieć więcej  niż 6 mm średnicy. Pamiętaj też, by jednej opony nie naprawiać częściej niż 3 razy.