Co to jest rękojmia na samochód i kiedy można z niej skorzystać?

Co to jest rękojmia na samochód? 

Rękojmia przy sprzedaży została uregulowana w kodeksie cywilnym. Zgodnie z art. 556 k.c. sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę. Ta dotyczy niezgodności przedmiotu z umową. Wada może polegać w szczególności na tym, że pojazd:

• nie ma właściwości, które powinien mieć ze względu na cel w umowie oznaczony albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia; 
• nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego; 
• nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego jej przeznaczenia; 
• został kupującemu wydany w stanie niezupełnym.

Ochrona działa niezależnie od tego, gdzie kupisz samochód. W polskim stanie prawnym obowiązuje zarówno rękojmia na samochód używany, jak i rękojmia na samochód nowy. 

Przeczytaj także: Gdzie najlepiej kupić używane auto? 

Wada ukryta – na czym polega? 

Rękojmia obowiązuje, gdy samochód ma wadę ukrytą. To taka niesprawność pojazdu, o której kupujący nie wiedział i nie mógł jej wykryć w czasie zakupu. Warto podkreślić, że z wadą ukrytą w zakresie rękojmi samochodu mamy do czynienia zarówno wtedy, gdy sprzedawca miał świadomość istnienia wady i ten fakt zataił, jak i w sytuacji, gdy nie miał o niej pojęcia. 

Wady ukryte dzielą się na techniczne i prawne. Pierwsze to wszelkie usterki i nieprawidłowości w działaniu części i podzespołów. Wady prawne to z kolei np. zatajenie, że samochód jest objęty egzekucją. W przypadku samochodów istotną wadą ukrytą jest wcześniejsza historia wypadkowa w sytuacji, gdy pojazd był oznaczony w ofercie jako bezwypadkowy. 

Rękojmia sprzedaży samochodu – co daje? 

Rękojmia na samochód to realna ochrona na wypadek, gdyby wydany pojazd okazał się niezgodny z umową. Jeżeli samochód ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności wymieni pojazd na wolny od wad albo wadę usunie. Wskazane ograniczenie nie ma zastosowania, jeżeli samochód był już wymieniony albo naprawiony przez sprzedawcę lub gdy sprzedawca nie wymienił pojazdu ani go nie naprawił. Warto podkreślić, że wymiana pojazdu nie jest możliwa w sytuacji auta używanego, ponieważ sprzedawca musiałby znaleźć pojazd nie tylko o tych samych parametrach, lecz także zużyty w tym samym stopniu. 

Co rękojmia samochodu oznacza w praktyce? Jeśli po zakupie okaże się, że pojazd ma wadę ukrytą, masz prawo dochodzić od sprzedającego wymiany albo naprawy, a w niektórych okolicznościach – np. gdy wada jest istotna – od razu odstąpić od umowy. W tym celu przygotuj pismo, w którym sprecyzujesz okoliczności i wskażesz swoje roszczenia. Wyznacz termin na ich spełnienie. 

Warto podkreślić, że jeżeli kupującym jest konsument, a wada samochodu została stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania, domniemywa się, że wada lub jej przyczyna istniała w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego. Takie domniemanie sprawia, że to sprzedający musi wykazać, że usterka została wywołana już po zawarciu umowy kupna-sprzedaży i przekazaniu pojazdu. 

Przeczytaj także: Porównywarka ubezpieczeń – co to jest i jak działa? 

Rękojmia kupna samochodu – kiedy sprzedawca nie ponosi odpowiedzialności? 

Sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi przede wszystkim w sytuacji, gdy kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy. W takich okolicznościach nie można mówić o wadzie ukrytej. Jeśli kupujący zgodził się na zakup mimo niesprawności pojazdu, roszczenia z tytułu rękojmi samochodu mu nie przysługują. 

Sprzedawcy starają się ograniczyć swoją odpowiedzialność, wprowadzając do umowy zapisy, w których kupujący oświadcza, że zapoznał się ze stanem technicznym samochodu i nie ma co do niego zastrzeżeń. W praktyce takie postanowienia nie wyłączają automatycznie ochrony z rękojmi. O świadomości istnienia wady można mówić wtedy, gdy informacja o usterce była konkretna. Sprzedawca musi wykazać, że kupujący wiedział o tej konkretnej wadzie, czego wskazany powyżej zapis nie spełnia. 

Rękojmia na samochód używany kupiony od osoby prywatnej

Rękojmia obowiązuje zawsze w sytuacji, gdy konsument kupuje samochód od przedsiębiorcy. Mowa tu np. o transakcji zakupu auta używanego z komisu. Warto jednak wiedzieć, że ochrona przysługuje również w przypadku umów zawartych między osobami fizycznymi. Jeśli sprzedawca twierdzi, że nie dotyczą go rękojmie, bo nie jest przedsiębiorcą, nie rezygnuj z walki o swoje prawa. 

Mimo że osoby fizyczne mogą wyłączyć rękojmię na samochód poprzez odpowiednie zapisy w umowie, to gdy tego nie zrobiły, kupujący ma analogiczne prawa co przy transakcji z przedsiębiorcą. W tym przypadku – niezależnie od momentu stwierdzenia wady – musi on jednak udowodnić we własnym zakresie, że wada istniała w chwili przekazania własności. 

Podobnie sytuacja wygląda w przypadku przedsiębiorców. Jeśli handlarze sprzedają samochody między sobą, mogą w umowie wyłączyć prawo do rękojmi. Postanowienie nie będzie skuteczne, jeśli okaże się, że sprzedawca zataił wadę celowo. Gdyby w umowie między przedsiębiorcami nie doszło do wyłączenia rękojmi, kupujący będzie miał takie same prawa, jakby był konsumentem. 

Sprawdź również, jak przebiega sprowadzenie auta z zagranicy. 

Rękojmia na samochód – ile czasu na zgłoszenie wady? 

Rękojmia samochodu pozwala dochodzić swoich praw przez dwa lata od chwili sprzedaży. Gdy dojdzie do stwierdzenia wady, kupujący powinien o niej poinformować sprzedawcę niezwłocznie, nie później niż w ciągu roku. Nie warto zwlekać, aby nie zostać posądzonym o przyczynienie się do powiększenia wady. 

Dla przykładu, jeśli samochód został kupiony 20 grudnia 2020 roku, wada została ujawniona w październiku 2022 roku, a zgłoszenia dokonano 15 grudnia 2022 roku, terminy z rękojmi zostały zachowane.