Zasada winy i ryzyka w ubezpieczeniu OC

W kodeksie cywilnym wymienione są dwie zasady odpowiedzialności cywilnej:

• zasada winy
• zasada ryzyka.

Czym różnią się od siebie i w jakich sytuacjach mają zastosowanie? Sprawdzamy.

Zasada winy

Zasada winy określona jest w Art. 415, 416 i 417 Kodeksu cywilnego. W przypadku „zwykłego Kowalskiego” najbardziej istotny jest Art. 415 – Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.

Zgodnie z tą zasadą jesteś zobowiązany do zadośćuczynienia za swoje czyny i naprawienia szkody. Co istotne, do naprawienia szkody jesteś zobowiązany nawet jeśli nie przyczyniłeś się bezpośrednio do jej powstania. Jeżeli np. twoje dziecko grając w piłkę czy rzucając się śnieżkami z koleżankami i kolegami wybije szybę w oknie u sąsiada czy uszkodzi jego samochód. Szkodę może też spowodować twój pupil. O jakiej szkodzie mowa? Pies może np. przedostać się na sąsiednie podwórko i zniszczyć hodowane przez niego wartościowe rośliny znajdujące się na jego posesji wartościowe przedmioty.

Z zasadą winy mamy też do czynienia w przypadku spowodowania szkody przez rowerzystę. Załóżmy, że jechałeś dość szybko rowerem po ścieżce dla rowerów i nie ustąpiłeś pierwszeństwa pieszemu, który przewrócił się i złamał rękę. W takiej sytuacji poszkodowany może od ciebie żądać odszkodowania.

Co zrobić żebyś w opisanych powyżej sytuacjach nie musiał płacić odszkodowania z własnej kieszeni? Wykupić ubezpieczenie OC w życiu prywatnym.

OC w życiu prywatnym jest ubezpieczeniem dobrowolnym, w przypadku którego ubezpieczyciel rekompensuje szkody osobowe (np. wspomniane powyżej potrącenie pieszego przez rowerzystę lub zderzenie z innym narciarzem na stoku) lub majątkowe (np. zalanie mieszkania poniżej) wyrządzone osobom trzecim przez:

• ciebie i twoich bliskich, o ile prowadzicie wspólne gospodarstwo domowe
• twoje zwierzęta domowe
• osoby, które pomagają ci w domu (np. przez opiekunkę do dziecka czy pomoc domową).

Zasada ryzyka

Zasada ryzyka także jest opisana w Kodeksie Cywilnym. Odnoszą się do niej Art. 430, 433–436 i 474. Poszczególne przywołane powyżej artykuły Kodeksu Cywilnego mówią m.in. o odpowiedzialności osoby prowadzącej na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) za szkody osobowe lub majątkowe wyrządzone komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności (Art. 435 KC) czy o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez zawalenie się budowli lub oderwanie się jej części, którą ponosi samoistny posiadacz budowli, chyba że zawalenie się budowli lub oderwanie się jej części nie wynikło ani z braku utrzymania budowli w należytym stanie, ani z wady w budowie (Art. 434 KC).

Zasada ryzyka odnosi się też do posiadaczy pojazdów mechanicznych. O ich odpowiedzialności za szkody osobowe lub majątkowe mówi Art. 436 par. 1 KC. W przeciwieństwie do zasady winy, gdzie była mowa wprost o zobowiązaniu do naprawienia wyrządzonej szkody, zasada ryzyka opiera się na innym założeniu – że osoba jeżdżąca pojazdem mechanicznym powinna ponosić odpowiedzialność za szkody, które mogą (choć nie muszą) mieć miejsca. Dlatego też ubezpieczenie OC pojazdów mechanicznych jest obowiązkowe.

Stare przysłowie mówi, że „Polak jest mądry po szkodzie”. Trzeba jednak pamiętać, że szkoda ta może – mówiąc kolokwialnie – uderzyć cię mocno po kieszeni (kiedy np. doniczka, która spadła z twojego balkonu uszkodzi dach nowego Audi sąsiada). Dlatego też lepiej – tak na wszelki wypadek – kupić ubezpieczenie Odpowiedzialności Cywilnej w życiu prywatnym. A jeśli masz samochód powinieneś pamiętać o terminowym opłacaniu składki ubezpieczeniowej. Jej nieopłacanie może mieć przykre konsekwencje.