Żółte tablice rejestracyjne dla właścicieli pojazdów zabytkowych

Definicja pojazdu zabytkowego

Zgodnie z ustawą Prawo o ruchu drogowym, pojazd zabytkowy to taki, który został wpisany do rejestru zabytków, znajduje się w wojewódzkiej ewidencji zabytków lub stanowi część kolekcji muzealnej. Znaczenie ma tutaj wiek i oryginalność pojazdu – aby otrzymać ten status, samochód, motocykl czy inny pojazd musi mieć ukończone co najmniej 30 lat, a jego produkcja musi być zakończona od minimum 15 lat. Co więcej, pojazd musi zachować co najmniej 75% oryginalnych części, w tym główne podzespoły.

Jak uzyskać status pojazdu zabytkowego?

Istnieją trzy drogi, aby zarejestrować pojazd jako zabytkowy. Pierwsza i najczęściej wybierana to wpis do rejestru zabytków prowadzonego przez wojewódzkiego konserwatora. Druga opcja to umieszczenie pojazdu w wojewódzkiej ewidencji zabytków, a trzecia – włączenie go do kolekcji muzealnej. Niezależnie od ścieżki, ważną rolę odgrywają tu kryteria wiekowe i stan auta czy motoru.

Rejestr zabytków

Rejestr zabytków na poziomie województwa prowadzi konserwator zabytków. To on, na wniosek właściciela, podejmuje decyzję o wpisaniu danego pojazdu do rejestru. W tej ocenie bierze pod uwagę nie tylko wiek i oryginalność, ale również inne czynniki, takie jak wyjątkowość konstrukcji, związek z ważnymi wydarzeniami historycznymi czy rzadkość występowania modelu na rynku.

Wojewódzka ewidencja zabytków

Alternatywną drogą jest umieszczenie pojazdu w wojewódzkiej ewidencji zabytków. Również w tym przypadku ostateczne słowo należy do konserwatora, który dokonuje oceny wniosku właściciela. Kryteria są tutaj zbliżone do tych obowiązujących w rejestrze zabytków.

Kolekcja muzealna

Trzecia ścieżka to włączenie pojazdu do kolekcji muzealnej. W tej sytuacji pojazd nie musi spełniać tak restrykcyjnych warunków wiekowych czy oryginalności. Wystarczy, że właściciel posiada co najmniej 3 zabytkowe egzemplarze, a nowy nabytek wzbogaci jego kolekcję.

Różnice regionalne w kryteriach oceny

Warto podkreślić, że kryteria przyznawania statusu pojazdu zabytkowego mogą różnić się w zależności od województwa. Niektórzy konserwatorzy zabytków zdecydowali się na zaostrzenie wymagań – przykładowo w województwie opolskim minimalny wiek pojazdu wynosi 40 lat, a w województwie mazowieckim – 35 lat. Z kolei w województwie lubuskim i łódzkim próg wiekowy ustalono na 50 lat. Ponadto konserwatorzy mogą brać pod uwagę dodatkowe czynniki, takie jak unikalność konstrukcji czy związek z ważnymi wydarzeniami historycznymi.

Które jeszcze pojazdy mogą otrzymać żółte tablice rejestracyjne?

Żółte tablice rejestracyjne nie są zarezerwowane wyłącznie dla samochodów osobowych. Status pojazdu zabytkowego mogą uzyskać również motocykle, motorowery, a nawet pojazdy ciężarowe pod warunkiem spełnienia wspomnianych wcześniej kryteriów wiekowych i oryginalności. Pamiętaj też o ubezpieczenie zabytkowego motocykla.

Sprawdź, jakie są zasady ubezpieczenia samochodu zabytkowego.

Korzyści z posiadania żółtych tablic

Posiadanie żółtych tablic rejestracyjnych oznacza wiele przywilejów dla właściciela pojazdu. Wśród nich najważniejsze są te, które dotyczą obowiązkowego ubezpieczenia samochodu.

• Zwolnienie z obowiązkowych przeglądów technicznych. Właściciele aut z żółtymi tablicami (o ile nie są wykorzystywane do celów zarobkowych) są zwolnieni z konieczności corocznego przechodzenia badań technicznych. Wystarczy jednorazowe badanie przed rejestracją pojazdu.
• Atrakcyjne ubezpieczenie OC. Towarzystwa ubezpieczeniowe oferują właścicielom pojazdów zabytkowych możliwość wykupienia polisy OC tylko na okres, w którym auto jest faktycznie użytkowane. Oznacza to spore oszczędności w porównaniu do standardowej, rocznej polisy.
• Brak konieczności dostosowania aut sprowadzanych z zagranicy. Samochody sprowadzane z rynków pozaeuropejskich, takich jak USA czy Kanada, często różnią się konstrukcyjnie od aut homologowanych na naszym kontynencie. W przypadku pojazdów zabytkowych nie ma obowiązku dokonywania żadnych modyfikacji w celu dostosowania ich do polskich przepisów.
• Wyższa wartość rynkowa. Posiadanie żółtych tablic, a co za tym idzie, wpis do rejestru zabytków, przekłada się na wyższą wycenę rynkową pojazdu. Jest to atrakcyjne zarówno dla kolekcjonerów, jak i właścicieli planujących sprzedaż swojego zabytkowego auta.
• Możliwość ponownej rejestracji. Auta zabytkowe, podobnie jak pojazdy mające co najmniej 25 lat i uznane za unikalne, mogą być ponownie rejestrowane po wyrejestrowaniu. To cenna opcja dla entuzjastów, którzy chcą przywrócić do życia swoje stare, zabytkowe pojazdy.
• Dostęp do stref czystego transportu. Coraz więcej miast wprowadza strefy ograniczonego ruchu, do których wjazd mają jedynie pojazdy spełniające rygorystyczne normy emisji spalin. Samochody zabytkowe z żółtymi tablicami są zwolnione z tych ograniczeń.

Wady posiadania żółtych tablic

Chociaż korzyści płynące z posiadania żółtych tablic rejestracyjnych są niezaprzeczalne, nie oznacza to, że nie dotykają kierowców pewne niedogodności.

• Ograniczona swoboda dysponowania pojazdem. Umieszczenie samochodu w rejestrze lub ewidencji zabytków oznacza, że właściciel traci pełną kontrolę nad nim. Niemal każda czynność związana z naprawą, modyfikacją czy sprzedażą auta musi być konsultowana z konserwatorem zabytków.
• Konieczność zachowania szczególnej dbałości. Pojazdy zabytkowe wymagają regularnej, kompleksowej pielęgnacji, aby utrzymać je w nienagannym stanie technicznym i wizualnym. To czasochłonne i kosztowne zobowiązanie, na które muszą być gotowi właściciele.
• Ograniczona oferta ubezpieczeń dodatkowych. Firmy ubezpieczeniowe, skupiając się na masowym rynku pojazdów użytkowanych na co dzień, oferują ograniczoną gamę polis dodatkowych dla aut z żółtymi tablicami. Przykładowo, znacznie trudniej uzyskać jest ubezpieczenie AC na stary samochód.

Procedura rejestracji pojazdu zabytkowego

Uzyskanie żółtych tablic rejestracyjnych to złożony proces, wymagający dopełnienia wielu formalności. 

Krok 1. Ustalenie własności pojazdu i zgromadzenie niezbędnej dokumentacji.

Krok 2. Zlecenie rzeczoznawcy sporządzenia białej karty – dokumentu potwierdzającego spełnienie kryteriów zabytkowego pojazdu.

Krok 3. Złożenie wniosku o wpis do wojewódzkiej ewidencji zabytków lub rejestru zabytków.

Krok 4. Przeprowadzenie badania technicznego pojazdu w stacji kontroli pojazdów.

Krok 5. Rejestracja pojazdu w wydziale komunikacji.

Cały proces wiąże się z koniecznością poniesienia znacznych kosztów – od kilkuset do nawet kilku tysięcy złotych, na które składają się m.in. wynagrodzenie rzeczoznawcy, opłatę rejestracyjną oraz badanie techniczne.

Żółte tablice w innych krajach

W Polsce żółte tablice rejestracyjne są ściśle zarezerwowane dla pojazdów zabytkowych, ale w innych państwach mogą mieć odmienne funkcje. Przykładowo w Wielkiej Brytanii żółte tło tablic stosuje się ze względów bezpieczeństwa – ma zapobiegać odbijaniu się światła i pomyłkom co do kierunku jazdy. Z kolei w Holandii żółte tablice są wykorzystywane do oznaczania pojazdów używanych w transporcie publicznym.

Zobacz także: Ubezpieczenie roweru i rowerzysty.