Oznaczenia oleju silnikowego – co oznaczają napisy na opakowaniu?

Oznaczenia oleju silnikowego – na co zwrócić uwagę?

Odpowiedni dobór oleju zapewnia silnikowi ochronę oraz pozwala na prawidłowe funkcjonowanie. Oleje silnikowe dostępne na rynku występują w wielu rodzajach i są przeznaczone do różnego typu silników. W naszym cyklu poradnikowym dla kierowców rozszyfrowywaliśmy już wiele numerów, kodów i oznaczeń, m.in. numer druku prawa jazdy  czy oznaczenia w dowodzie rejestracyjnym. W tym artykule sprawdzimy, co mówi konkretne oznaczenie na temat oleju silnikowego.

Wymiana oleju na niewłaściwy, na przykład ze względu na jego parametry techniczne, stanowi realne zagrożenie dla silnika. Dlatego nie powinniśmy kierować się wyłącznie ceną czy marką produktu, ale przede wszystkim jego parametrami, przeznaczeniem i zgodnością z wymaganiami pojazdu. Co warto wziąć pod uwagę podczas wyboru oleju?

• Typ samochodu – oleje są dedykowane dla silników samochodów osobowych, dostawczych czy ciężarowych. Współczesne silniki o skomplikowanej konstrukcji wymagają bardziej zaawansowanych środków smarowania.
• Rodzaj paliwa – oleje różnią się w zależności od tego, czy są przeznaczone do silników benzynowych, Diesla, hybrydowych czy zasilanych LPG.
• Warunki eksploatacji i dominujące warunki pogodowe – niskie temperatury zimą czy ekstremalne upały latem mają wpływ na lepkość oleju. Dlatego ważne jest, aby wybrać produkt dostosowany do lokalnych warunków atmosferycznych.
• Styl jazdy kierowcy – dynamiczna, sportowa jazda obciąża silnik bardziej niż spokojne przemieszczanie się po mieście, co wymaga oleju o wyższych parametrach ochronnych.

W podjęciu właściwej decyzji najważniejsze są jednak zalecenia producenta samochodu. W książce serwisowej znajdziemy informacje o rekomendowanej klasie lepkości (np. 5W-30, 10W-40) oraz standardach jakości (np. API, ACEA), które dany olej powinien spełniać. Warto wiedzieć, że te oznaczenia to nie tylko techniczne detale – to gwarancja optymalnej ochrony silnika, jego wydajności oraz mniejszego zużycia paliwa.

Rodzaj oleju – mineralny czy syntetyczny?

Olej mineralny, syntetyczny i półsyntetyczny różnią się procesem produkcji oraz właściwościami, co wpływa na ich przeznaczenie do różnych typów silników. Olej mineralny jest produktem przeróbki ropy naftowej uzyskiwanym w procesie destylacji i rafinacji. Charakteryzuje się prostszą strukturą i niższą odpornością na wysokie temperatury, dlatego sprawdza się głównie w starszych silnikach o mniej wymagających parametrach pracy.

Olej syntetyczny powstaje natomiast w zaawansowanym procesie syntezy chemicznej, co pozwala uzyskać produkt o precyzyjnie zaplanowanych właściwościach. Jest bardziej odporny na skrajne temperatury, zmniejsza tarcie, zapewnia lepszą ochronę silnika i dłuższą żywotność, więc jest idealnym wyborem do nowoczesnych, wysokowydajnych jednostek napędowych.

Poprzez zmieszanie oleju mineralnego i syntetycznego powstaje olej półsyntetyczny, który łączy w sobie zalety obu rodzajów. Jest kompromisem między ceną a jakością, oferując dobrą ochronę silnika przy umiarkowanych wymaganiach eksploatacyjnych.

Olej do nowego a do starego silnika

Wybierając olej silnikowy, warto kierować się nie tylko zaleceniami producenta samochodu, ale również stanem technicznym silnika. W przypadku nowych aut, w których silniki są nowoczesne i precyzyjnie wykonane, najczęściej stosuje się oleje syntetyczne (np. 5W-30), które dzięki swojej niskiej klasie lepkości tworzą cienki, ale niezwykle efektywny film smarny. Alternatywą mogą być oleje półsyntetyczne (np. 10W-40), które również dobrze sprawdzają się w jednostkach o umiarkowanych wymaganiach.

Natomiast w starszych samochodach, szczególnie tych z przebiegiem przekraczającym 100 000 km, zaleca się stosowanie olejów mineralnych (np. 15W-50). Charakteryzują się wyższą lepkością, dzięki czemu tworzą grubszą warstwę ochronną na powierzchniach smarowanych elementów, co jest korzystne przy większym zużyciu silnika. Warto jednak pamiętać, że oleje mineralne zawierają mniej dodatków czyszczących, przez co minimalizują ryzyko wypłukiwania nagromadzonych osadów.

Zasady zamiany oleju

Najważniejszą zasadą jest unikanie zastępowania oleju mineralnego syntetycznym, szczególnie w silnikach starszego typu. Olej syntetyczny ma silniejsze właściwości czyszczące i może doprowadzić do wypłukania osadów oraz rozszczelnienia jednostki napędowej.

Pamiętaj!

• Olej syntetyczny można zastąpić półsyntetycznym lub mineralnym.
• Olej półsyntetyczny można zamienić na mineralny.

Należy także zwracać uwagę na klasę lepkości oleju, ponieważ źle dobrany produkt doprowadzi do poważnych problemów eksploatacyjnych. Niewłaściwa lepkość sprawia, że smarowanie nie jest wystarczające, co skutkuje szybszym zużyciem silnika, a także niekontrolowanym wypłukiwaniem zanieczyszczeń. Regularna kontrola stanu oleju i jego wymiana zgodnie z harmonogramem serwisowym to podstawa dbałości o silnik.

Co oznaczają litery na oleju silnikowym?

Oznaczenia literowe na opakowaniach olejów silnikowych odnoszą się do ich klasyfikacji jakościowych i są istotne przy doborze odpowiedniego produktu do konkretnego silnika.

Klasyfikacja API

System API (American Petroleum Institute) wyróżnia oleje przeznaczone do dwóch typów silników:

• S – silniki benzynowe (Service),
• C – silniki wysokoprężne (Diesla) (Commercial).

Klasa jakości jest określana przez kolejne litery alfabetu umieszczone po głównym symbolu (im dalsza litera, tym wyższa jakość i nowocześniejsze parametry oleju).

• Silniki benzynowe (zapłon iskrowy): SA, SB, SC, SD, SE, SF, SG, SH, SI, SJ, SL, SM, SN, SP.
• Silniki wysokoprężne (zapłon samoczynny): CA, CB, CC, CD, CE, CF, CF-4, CG-4, CH-4, CI-4, CJ-4, CK-4.

Nowoczesne silniki wymagają olejów z oznaczeniami nowszymi, np. SN dla silników benzynowych lub CI-4 dla wysokoprężnych, ponieważ zapewniają lepsze właściwości smarowania, ochronę przed zużyciem i mniejsze osady.

Klasyfikacja ACEA

System ACEA (European Automobile Manufacturers’ Association) odnosi się głównie do nowoczesnych olejów najwyższej jakości stosowanych na rynku europejskim. Oznaczenia literowe wskazują na przeznaczenie oleju:

• A – oleje do silników benzynowych w samochodach osobowych,
• B – oleje do silników wysokoprężnych w samochodach osobowych (Diesla),
• C – oleje Low SAPS (o niskiej zawartości popiołów siarczanowych, fosforu i siarki) do samochodów osobowych z filtrami DPF (Diesel Particulate Filter) i TWC (Three-Way Catalyst),
• E – oleje do silników wysokoprężnych w samochodach ciężarowych i maszynach.

Cyfry przy oznaczeniach (np. A1, A3, B4, C3, E6) wskazują na specyficzne właściwości i standardy jakościowe. Wyższe cyfry oznaczają lepszą jakość, większą odporność na zużycie i dłuższy czas pracy.

Na przykład:

• A3/B4 – olej o wysokiej wydajności do silników benzynowych i Diesla,
• C3 – olej Low SAPS do nowoczesnych silników Diesla z DPF.

Lepkość oleju – co oznaczają cyfry?

Cyfry przed literą W (ang. winter, czyli zima) wskazują płynność oleju w niskich temperaturach. Im niższa wartość, tym lepsza płynność oleju przy niskich temperaturach otoczenia, co ułatwia szybki rozruch silnika zimą. Przykładowo, 0W, 5W, 10W – oleje te zapewniają ochronę silnika nawet przy dużych mrozach.

Cyfry po symbolu „-” określają płynność oleju w wysokich temperaturach pracy silnika. Wartości 40, 50 czy 60 oznaczają, że olej zachowuje swoje właściwości smarne nawet przy wysokich temperaturach i dużym obciążeniu.

Oleje jednosezonowe vs. wielosezonowe

Kiedyś popularne były oleje jednosezonowe, przeznaczone wyłącznie na lato lub zimę. Obecnie zostały całkowicie wyparte przez oleje wielosezonowe, np. 5W-40, 10W-40 czy 15W-40. Dzięki swojej uniwersalności:

• zapewniają ochronę silnika zarówno w niskich, jak i wysokich temperaturach,
• redukują zużycie paliwa i obciążenie jednostki napędowej.

Dlaczego właściwy dobór oleju jest ważny?

Odpowiedni olej silnikowy chroni silnik, redukuje tarcie, zapobiega zużyciu elementów i gwarantuje prawidłowe funkcjonowanie układu smarowania. Niezwykle istotne jest jednak umiejętne rozszyfrowanie etykiety na opakowaniu oleju, ponieważ różne rodzaje olejów są przeznaczone do innych typów silników.