Klauzule abuzywne: co to są klauzule niedozwolone?

W przypadku każdej umowy możemy spotkać się z klauzulami abuzywnymi, czyli takimi, które nie tylko będą miały charakter niedozwolony, ale przede wszystkim będą dla nas niekorzystne. Jeśli przed podpisaniem umowy będziemy mieli jakiekolwiek wątpliwości, możemy je zgłosić ubezpieczycielowi i próbować negocjować. Co jednak w sytuacji, gdy klauzule abuzywne dostrzeżemy już po podpisaniu umowy?

Czytaj także: Skarga do UOKiK – jak Urząd może Ci pomóc z ubezpieczycielem?

Co to są klauzule abuzywne?

Zacznijmy jednak od początku. Z pojęciem klauzuli niedozwolonej możemy spotkać się często w kontekście OWU czy chociażby różnego rodzaju regulaminów i możemy ją rozumieć jako postanowienia umowy, które kształtują nasze prawa i obowiązki w sposób niezgodny z obowiązującym prawem.  Nieco dokładniej klauzule abuzywne definiuje Kodeks cywilny. W świetle art. 3851 Kodeksu cywilnego, klauzule abuzywne to:

Postanowienia umowy zawieranej pomiędzy konsumentem a przedsiębiorcą, nie uzgodnione indywidualnie z konsumentem, kształtujące jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszające jego interesy.

Czytaj także: Matematyka aktuarialna

Co jest jednak najważniejsze – klauzule, które zostały nieuzgodnione indywidualnie z konsumentem nie są dla niego wiążące. Pamiętajmy jednak, że o tym możemy mówić jedynie w sytuacji, gdy nie mieliśmy realnego wpływu na postanowienia umowy. Z taką sytuacją najczęściej możemy mieć do czynienia w przypadku umów bankowych, zakładów ubezpieczeń czy chociażby biur podróży.

Czytaj także: Umowy adhezyjne w ubezpieczeniach a ochrona konsumenta

Klauzule abuzywne: przykłady

Jeśli w umowie, którą otrzymałeś znajdziesz klauzule podobne do tych, bądź ostrożny! Oznacza to, że właśnie masz do czynienia z klauzulami niedozwolonymi! Klauzule abuzywne to takie, które:

• wykluczają możliwość odstąpienia od umowy,
• przewidują wygórowaną karę za odstąpienie od umowy,
• narzucają sąd właściwy do rozpatrywania sporów,
• wyłączają lub ograniczają odpowiedzialność przedsiębiorcy za nienależyte wykonanie zobowiązania,
• przyznają przedsiębiorcy prawo do wiążącej interpretacji umowy lub jej jednostronnej zmiany bez ważnej przyczyny.

Czytaj także: Tajemniczy klient z UOKiK odwiedzi ubezpieczyciela?

Klauzule niedozwolone: jakie mają skutki?

Tak jak wspomnieliśmy, jednym z głównych skutków klauzuli abuzywnej jest brak mocy wiążącej. Oznacza to, że jeśli już po podpisaniu umowy, w OWU dopatrzymy się zapisów niezgodnych z prawem, a na postanowienia umowy nie mieliśmy żadnego wpływu, nie są one dla nas wiążące. Nie musimy zatem stosować się do tego typu postanowień. Jeśli jednak druga strona umowy odmówi wówczas uznania konkretnych zapisów za niedozwolone, jako konsument możemy dochodzić swoich praw na drodze sądowej.  To jednak nie wszystko! Największe konsekwencje stosowania w umowach klauzuli niedozwolonej poniesie przedsiębiorca, którego praktyki zostaną uznane za takie, które naruszają zbiorowe interesy konsumentów. Wynikiem tego może być nałożenie przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wysokich kar pieniężnych.

Czytaj także: Klauzula alkoholowa idealna na wakacje? Sprawdzamy „polisę od piwa”

Ogólne warunki ubezpieczenia (OWU) od A do Z. Wszystko, co musisz wiedzieć!