Kategorie pojazdów – rodzaje i przepisy 

Aktualizacja:
driver’s license, document permission to drive a car with categories of driving vehicles

Samochód na stałe wpisał się w codzienność większości Polaków. Po drogach poruszają się jednak nie tylko auta kategorii B. W kraju wprowadzono również inne rodzaje pojazdów. Dowiedz się, jakie są kategorie homologacyjne pojazdów.

Rodzaje pojazdów samochodowych 

Najpopularniejsza kategoria pojazdu w Polsce to kategoria B. To właśnie ona obejmuje samochody osobowe, z których korzystamy na co dzień. 

W praktyce w naszym kraju można się spotkać również z wieloma innymi kategoriami pojazdów. To przede wszystkim:

  • kategoria AM – która zastąpiła kartę motorowerową; 
  • kategoria A – obejmująca motocykle; 
  • kategoria A1 – dotycząca motocykli o pojemności skokowej silnika do 125 cm3
  • kategoria A2 – obejmująca motocykl trójkołowy; 
  • kategoria B1 – pozwalająca kierować czterokołowcami już od 14. roku życia; 
  • kategoria B – umożliwiająca kierowanie samochodami osobowymi; 
  • kategoria B+E – dotycząca zespołów pojazdów; 
  • kategoria C – niezbędna do kierowania ciężarówką; 
  • kategoria C1 – obejmująca pojazdy ciężarowe o masie całkowitej od 3,5 do 7,5 tony; 
  • kategoria C1+E – dotycząca pojazdu kategorii C1 i przyczepy; 
  • kategoria C+E – dotycząca pojazdu kategorii C i przyczepy; 
  • kategoria D – obejmująca m.in. autobusy i ciągniki; 
  • kategoria D1 – umożliwiająca kierowanie autobusem przewożącym 17 osób łącznie z kierowcą oraz ciągnikiem rolniczym; 
  • kategoria D1+E – dotycząca pojazdu kategorii D1 i przyczepy; 
  • kategoria D+E – dotycząca pojazdu kategorii D i przyczepy; 
  • kategoria T – obejmująca ciągniki rolnicze oraz pojazdy wolnobieżne; 
  • kategoria, która dotyczy tramwajów.

Większość kategorii pojazdów wymaga zdobycia odpowiednich uprawnień do ich prowadzenia. W przypadku niektórych – w tym np. kategorii AM – posiadacz prawa jazdy kategorii B nie musi zdawać dodatkowego egzaminu. Niektóre kategorie pojazdu wymagają również zdania testu psychologicznego. 

Wiek a prawo jazdy na daną kategorię pojazdów

O wydanie prawa jazdy ubiegają się najczęściej osoby pełnoletnie. W przypadku niektórych kategorii pojazdów nie trzeba jednak mieć 18 lat, aby wsiąść za kółko. 

Dla przykładu motorowery mogą prowadzić już nawet czternastolatkowie. Czterokołowce (m.in. quady) są dostępne już nawet dla szesnastolatków. Z kolei w przypadku autobusów kierowca musi mieć minimum 24 lata. 

Ciekawa regulacja dotyczy motocykli. O wydanie prawa jazdy kategorii A może się ubiegać osoba, która ukończyła 20 lat, o ile ma już prawo jazdy. W przypadku pozostałych zdających wymagany wiek do uzyskania uprawnień to 24 lata. 

Przeczytaj także: mPrawo jazdy – jak z niego korzystać? 

Jakimi pojazdami może kierować osoba mająca prawo jazdy danej kategorii? 

Warto podkreślić, że posiadanie prawa jazdy określonej kategorii w niektórych przypadkach nie ogranicza Cię tylko do kierowania np. samochodami osobowymi. Dzięki prawu jazdy kategorii B możesz również prowadzić między innymi motorowery, pojazdy z przyczepą czy czterokołowce. Od końca 2021 roku zmieniła się również dopuszczalna masa pojazdu, którym może poruszać się taki kierowca – wzrosła z 3,5 do 4,25 tony. 

Kategoria prawa jazdy A zezwala na prowadzenie wszystkich rodzajów motocykli. Jeśli chcesz mieć motor i nie ograniczają Cię inne warunki, najlepiej więc od razu podejść do egzaminu na tę kategorię. 

Duże możliwości daje też posiadanie prawa jazdy kategorii C. W tym przypadku możesz prowadzić pojazdy, których masa wynosi nawet 7,5 tony. Oprócz tego masz możliwość kierowania m.in. pojazdami kategorii AM, pojazdami z przyczepą o wadze do 750 kilogramów, pojazdami wolnobieżnymi i wolnobieżnymi z lekką przyczepą (do 750 kg), ciągnikami rolniczymi oraz ciągnikami rolniczymi z przyczepą. 

Co grozi za jazdę bez prawa jazdy na odpowiednią kategorię? 

Nie warto ryzykować jazdy bez prawa jazdy. Pamiętaj, że mając określoną kategorię uprawnień, możesz prowadzić tylko pojazdy, które ona obejmuje. Jeśli zostaniesz złapany na nadużyciu, narażasz się na mandat, a w niektórych sytuacjach również na inne konsekwencje. 

Jeśli Twoje prawo jazdy zostało odebrane na czas określony – np. ze względu na zbyt duże przekroczenie prędkości w terenie zabudowanym – narażasz się na przedłużenie zakazu o 6 miesięcy, a przy kolejnym zatrzymaniu – nawet na cofnięcie uprawnień do kierowania pojazdami. 

Na poważniejsze konsekwencje naraża się osoba, której odebrano uprawnienia do kierowania pojazdami, a ta mimo to wsiada za kółko. Takiemu kierowcy grozi nawet do 2 lat więzienia, zakaz prowadzenia pojazdów do 15 lat, a także wysoka grzywna (od 10 do 540 stawek dziennych, gdzie stawka dzienna może wynosić od 10 do 2000 złotych). Najpoważniejsze kary czekają na kierowców, którzy łamią sądowy zakaz prowadzenia pojazdów. W ich przypadku kara więzienia może sięgnąć nawet 5 lat. 

Przeczytaj także: Jak oszczędnie jeździć samochodem?

Utrata prawa jazdy – kiedy jest możliwa i jak odzyskać dokument? 

Prawo jazdy może w niektórych sytuacjach zostać odebrane kierowcy. Do najczęściej spotykanych sytuacji, w których dochodzi do wydania takiej decyzji, należą: przekroczenie dopuszczalnej liczby punktów karnych, zmiana stanu zdrowia, nieprzystąpienie do egzaminu czy utrata kwalifikacji. 

Jeśli nie masz prawa jazdy, nie wsiadaj za kółko, ponieważ narażasz się na poważne, opisane powyżej konsekwencje. Pamiętaj, że po utracie uprawnień do kierowania pojazdami zazwyczaj możesz je odzyskać. Dokładna procedura zależy od powodu odebrania dokumentu, ale najczęściej wymagane jest zgłoszenie się do starosty po upływie terminu kary albo ponowne zdanie egzaminu. 

Sprawdź również, jak wykupić najlepsze ubezpieczenie komunikacyjne

Pytania i odpowiedzi

Jakie są rodzaje pojazdów?
Jak określić typ pojazdu?
Co to znaczy homologacja pojazdu?
Co to są pojazdy N2 i N3?

Masz pytania o ubezpieczenie?
Nasi eksperci chętnie
Ci pomogą!

Zamów rozmowę
+48 22 490 9000

Kalkulator OC i AC

1
Porównaj w 5 minut
2
Kup ubezpieczenie
3
Zaoszczędź nawet 50%
Oblicz składkę

Podsumowanie

  • Prawo jazdy może otrzymać osoba, która ukończyła wymagany w przypadku danej kategorii wiek, a także nie ma przeciwwskazań zdrowotnych oraz zdała odpowiedni egzamin. 
  • Jeśli masz prawo jazdy kategorii B, możesz prowadzić nie tylko samochody osobowe, lecz także m.in. motocykle mieszczące się w limicie pojemności silnika. 
  • Prawo jazdy może zostać odebrane. Jedną z częstszych przyczyn takiej sytuacji jest przekroczenie dopuszczalnej liczby punktów karnych. 
  • Aby odzyskać prawo jazdy, konieczne może być ponowne zdanie egzaminu. 


Redaktor Punkta
 
Ekspert ds. ubezpieczeń 

Artykuł, który czytasz został napisany przez jednego z ekspertów multiagencji Punkta. Staramy się przekazać całą naszą wiedzę na temat polis oraz towarzystw ubezpieczeniowych, aby świat ubezpieczeń stał się dla Ciebie jasny i zrozumiały.  

Wskaż miesiąc końca polisy – zagwarantujemy Ci ofertę z najniższą ceną.

Jak możemy się z Tobą skontaktować?

Telefon
E-mail

Wszystkie treści prezentowane na łamach niniejszej witryny internetowej mają charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny, stanowiąc wyraz osobistych poglądów ich autora/ów oraz nie nie powinny stanowić podstawy przy podejmowaniu decyzji biznesowych, inwestycyjnych, lub podatkowych, za które to decyzje właściciel strony internetowej ani autorzy nie ponoszą jakiejkolwiek odpowiedzialności.

Podobne artykuły

2023.10.31  •  Samochód
Prawo jazdy kategorii B: czym można jeździć z kategorią B?

Posiadając prawo jazdy kategorii B możesz kierować wieloma pojazdami. Na czele stoją oczywiście samochody osobowe, ale kategoria B daje także uprawnienia do kierowania samochodem z przyczepą, motocyklem, czterokołowcem czy nawet ciągnikiem. W przypadku każdego z nich obowiązują jednak pewne obostrzenia. Przedstawiamy mini kompendium wiedzy, jaką musisz mieć posiadając prawo jazdy kategorii B!

Czytaj więcej
2024.10.08  •  Samochód
Elektryczne samochody bez prawa jazdy – czy to możliwe?

Elektryczne samochody stały się w ostatnich latach bardziej popularne. Głównym powodem, mimo wyższych kosztów zakupu, są oszczędności na późniejszym tankowaniu. Nie bez wpływu są także rządowe i unijne zachęty i benefity dla właścicieli aut z napędem proekologicznym. Czy można jednak prowadzić popularne elektryki bez posiadania prawa jazdy? Przyjrzyjmy się kwestii, która w ostatnim czasie nurtuje Internautów.

Czytaj więcej
Jakie pojazdy mogą prowadzic osoby niepełnoletnie?
2024.08.27
Pojazd dla nastolatka – quad, motocykl, motorower, skuter [INFOGRAFIKA]

Od razu uprzedzam: kupno quada dla dziecka na Pierwszą Komunię to nie jest dobry pomysł. Ale już nastolatek może samodzielnie prowadzić pojazd silnikowy, pod warunkiem że ma do tego uprawnienia. Akademia mfind przygotowała dla Ciebie zestawienie praktycznych informacji o tym, jakimi pojazdami mogą jeździć młodzi ludzie, którzy nie ukończyli 18. roku życia i jakie uprawnienia muszą mieć.

Czytaj więcej
Kobieta na motocyklu robi prawo jazdy kat. A
2024.09.02  •  Motocykl
Prawo jazdy kategorii A na motocykl. Ile kosztuje, od ilu lat, jakie wymagania?

Myślisz o zdobyciu prawa jazdy na motocykl? Poniżej znajdziesz wszelkie informacje na temat kat. A. Krok po kroku podpowiadamy, co zrobić i ile to kosztuje, aby móc poruszać się motocyklem po drogach publicznych.

Czytaj więcej
Samochód bez prawa jazdy
2023.10.17  •  Samochód
Samochód bez prawa jazdy – czy kierowanie „na dowód osobisty” jest możliwe?

Samochody bez prawa jazdy to rozwiązanie, które cieszy się sporym zainteresowaniem. O co tutaj chodzi? W internecie można znaleźć wiele ogłoszeń dotyczących sprzedaży pojazdów, które według sprzedających, można prowadzić bez dokumentu uprawniającego do poruszania się na drogach, czyli prawa jazdy. Co na to przepisy? Jak to wygląda w świetle prawa? Czy istnieje w ogóle coś takiego jak auto bez prawa jazdy? Sprawdzamy.

Czytaj więcej

Najchętniej czytane

2024.11.07  •  Samochód
Najtańsze OC w listopadzie 2024 – ranking. Sprawdź prognozy i porównaj oferty ubezpieczycieli

Ceny obowiązkowego ubezpieczenia OC zmieniają się dynamicznie. Pamiętaj jednak, że porównując wysokość składki u różnych ubezpieczycieli, możesz oszczędzić nawet kilkaset złotych na polisie. Sprawdź ranking ubezpieczeń OC Punkty i sprawdź, gdzie można było kupić najtańsze ubezpieczenie OC i jakie są prognozy na kolejne miesiące. Pamiętaj, aby regularnie sprawdzać aktualizację naszego rankingu.

Czytaj więcej
2023.10.27
Wszystko, co musisz wiedzieć o ubezpieczeniu anglika w Polsce

Sprowadzone auto używane z Wielkiej Brytanii, zwane potocznie „anglikiem” jest nadal atrakcyjną opcją dla wielu polskich kierowców. Pojazdy można odkupić w przystępnych cenach, co przyciąga entuzjastów motoryzacji, ale też kolekcjonerów. Jednak sama procedura zakupu, rejestracji i ubezpieczenia takiego auta w Polsce to szereg wyzwań i wymagań.

Czytaj więcej
2024.09.02  •  Podróże
Czy za granicą trzeba mieć przy sobie prawo jazdy?

Na terytorium Polski nie musisz mieć przy sobie fizycznego dokumentu prawa jazdy. Obowiązek taki został zniesiony pod koniec 2020 roku. Czy takie same zasady obowiązują po przekroczeniu granicy? Dowiedz się, jakie konsekwencje wywołuje brak prawa jazdy przy kontroli za granicą.

Czytaj więcej